اهنگری سنتی محمدضا عباسیان 09148023199 تلگرام 09385328496

فصل هفتم : دستور العملها و توصيه هاى اخلاقى و بهداشتى ائمه (ع ) براى سلامتى جسم و روان و خانواده
كلمات قصار حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله  
در موقع آسايش خدا را بشناس تا در موقع سختى ترا بشناسد. ⁽⁵⁸⁷⁾
مومن بايد هشت صفت داشته باشد: 1 - وقار در حوادث سخت 2 - صبر به هنگام بليه 3 - شكر به هنگام گشايش 4 - قناعت به روزى اى كه خداى والا داده است 5 - به دشمنان ستم نكند 6 - مزاحم دوستان نشود 7 - تنش به رنج باشد 8 - مردم از او در آسايش باشند.⁽⁵⁸⁸⁾
وقتى خداوند بنده اى را دوست دارد، وى را مبتلا مى سازد و وقتى وى را كاملا دوست دارد، او را خاص خود سازد. گفتند چگونه او را خاص خود مى سازد، گفت مال و فرزندى براى او باقى نمى گذارد. ⁽⁵⁸⁹⁾
وقتى خداوند بنده اى را دوست دارد، وى را مبتلا سازد تا تضرع او را بشنود.⁽⁵⁹⁰⁾
وقتى بنده اى در عمل كوتاهى كند، خداوند او را بغم مبتلا سازد. ⁽⁵⁹¹⁾
خداوند بنده مومن خود را به مرض مبتلا مى كند تا همه گناهان او بريزد. ⁽⁵⁹²⁾
از قرض بپرهيزيد كه غم شب و ذلت روز است . ⁽⁵⁹³⁾
(اى فقيران ) اگر بدانيد چه چيزها براى شما ذخيره شده ، بر آن چه نداريد غم نخواهيد خورد. ⁽⁵⁹⁴⁾
غم بسيار مخور كه آن چه مقدر است مى شود و آن چه روزيت كرده اند به تو مى رسد. ⁽⁵⁹⁵⁾
غمى چون غم قرض نيست و دردى چون درد چشم نيست . ⁽⁵⁹⁶⁾
شيطانها صبحگاهان با بيرقهاى خود به بازار مى روند، و با هر كه زودتر به بازار رود داخل مى شوند و با هر كه ديرتر درآيد بيرون مى آيند. ⁽⁵⁹⁷⁾
بامداد خود را با صدقه آغاز كنيد زيرا بلا از صدقه نمى گذارد.⁽⁵⁹⁸⁾
صبح زود در طلب روزى و حاجتهاى خود برويد، زيرا صبح خيزى مايه بركت و رستگاريست . ⁽⁵⁹⁹⁾
روزى به خانه اى كه بخشش در آن هست از كارد بكوهان شتر نزديكتر است . ⁽⁶⁰⁰⁾
خداوند كسى را كه در زندگى بخيل است و هنگام مرگ بخشنده مى شود دشمن دارد. ⁽⁶⁰¹⁾
بلا و بيمارى و غم كيفر دنياست . ⁽⁶⁰²⁾
وقتى ديديد خداوند، فقر و مرض را بر بنده اى فرود آورد مى خواهد او را تصفيه كند. ⁽⁶⁰³⁾
ساعت هاى مرض ساعتهاى گناه را نابود مى كند. ⁽⁶⁰⁴⁾
تب گناهان را مى ريزد چنان كه درخت برگهاى خود را مى ريزد. ⁽⁶⁰⁵⁾
آن كه در كار بيوه و يتيم بكوشد، چون مجاهد در راه خدا يا نمازگزار شب يا روزه دار روز است . ⁽⁶⁰⁶⁾
شستن ظرفها و پاكيزگى حياط مايه غناست . ⁽⁶⁰⁷⁾
دوستى پدر خويش را حفظ كن و رشته آن را مبر، كه خداوند نور تو را خاموش مى كند. ⁽⁶⁰⁸⁾
سه دعا بدون شك مستجاب مى شود، دعاى ستمديده و مسافر و نفرين پدر در حق فرزند. ⁽⁶⁰⁹⁾
از بيمارى كه بخوره مبتلا است بپرهيزيد چنان كه از شير مى گريزيد، اگر در دره اى فرود آمد شما در دره ديگر فرود آئيد. ⁽⁶¹⁰⁾
وقتى يكى از شما با همسر يا مملوك خويش نزديك شود بفرج او ننگرد كه مايه كورى است . ⁽⁶¹¹⁾
موى سپيد را رنگ كنيد و چون يهوديان مشويد. ⁽⁶¹²⁾
خنده بسيار، دل را بميراند. ⁽⁶¹³⁾
خواب صبحگاهان ، مانع روزى است . ⁽⁶¹⁴⁾
پرخورى دل را سخت مى كند. ⁽⁶¹⁵⁾
انسان به سبب گناه از روزى محتوم ، محروم ماند و تقدير جز به دعا بر نگردد و عمر جز به نيكوكارى دراز نشود. ⁽⁶¹⁶⁾
نيكى با پدرو مادر عمر را افزون كند و دروغ روزى را كاهش دهد و دعا قضا را دفع كند. ⁽⁶¹⁷⁾
هر كه ميانه روى كند فقير نشود. ⁽⁶¹⁸⁾
سه چيز است كه بر هر مسلمانى لازم است : غسل جمعه و مسواك زدن و استعمال بوى خوش . ⁽⁶¹⁹⁾
با فقرا دوستى كنيد زيرا در روز رستاخيز دولتى بزرگ دارند. ⁽⁶²⁰⁾
سه چيز مايه بركت است : فروش نسيه و قرض به يكديگر دادن و آميختن گندم به جو براى مصرف نه براى فروش . ⁽⁶²¹⁾
گرانى و ارزانى قيمتهاى شما به دست خداست . ⁽⁶²²⁾
هر كه طفلى را تربيت كند تا لا اله الا الله گويد، خدا از او حساب نخواهد.⁽⁶²³⁾
سركشى طفل در دوران كودكى ، مايه فزونى عقل او در بزرگى است . ⁽⁶²⁴⁾
بعضى گناهان هست كه نماز و روزه و حج و عمره آن را محو نمى كند، فقط گرفتارى در طلب معاش آن را نابود مى كند. ⁽⁶²⁵⁾
وضو نصف ايمان است و مسواك كردن نصف وضو است . ⁽⁶²⁶⁾
لباسهاى خود را تميز كنيد و موهاى خود را كم كنيد، مسواك بزنيد و آراسته و پاكيزه باشيد. ⁽⁶²⁷⁾
وضو پيش از غذا فقر را ببرد و بعد از غذا وسواس را زايل كند و چشم را نيرو دهد.⁽⁶²⁸⁾
به وسيله زناشوئى روزى بجوئيد.⁽⁶²⁹⁾
احدى از شما ايستاده آب نياشامد.⁽⁶³⁰⁾
هر كس پيش از غذا اندكى نمك بخورد دفع مى كند خدا از او سيصد و سى نوع از بلاها و امراض را كه كوچكترين آن ها جذام است . ⁽⁶³¹⁾
گوشت مايه روييدن گوشت است و هر كس چهل روز لب به گوشت نزند، خوى او ناخوش خواهد شد. ⁽⁶³²⁾
بد نداريد چهار درد را كه امان از چهار درد بزرگترند: 1 - بد نداريد زكام را كه امان از خوره است . 2 - بد نداريد دمل را كه امان از پيسى است . 3 - بد نداريد درد چشم را كه امان از كورى است . 4 - بد نداريد سرفه را كه امان از فلج است . ⁽⁶³³⁾
پنج خصلت پيسى آورد: 1 - نوره كشيدن روز جمعه و چهارشنبه 2 - وضو و غسل با آبى كه در آفتاب گرم شده 3 - خوردن در حال جنابت 4 - جماع با زن حائض 5 - خوردن در سيرى .⁽⁶³⁴⁾
از كشمش دست برنداريد كه داراى اين خواص است : 1 - صفرا را مى شكافد 2 - بلغم را از بين مى برد 3 - پى را محكم مى كند 4 - رفع خستگى مى كند 5 - خلق را نيكو مى گرداند 6 - دل را پاك مى كند 7 - اندوه را برطرف مى كند. ⁽⁶³⁵⁾
صرف يك درهم در خضاب ثوابش بهتر از خرج هزار درهم در راه خدا و در آن چهارده خاصيت است : 1 - باد گوش ها را ميراند 2 - ديده را روشن مى كند 3 - نرمه بينى را تازه مى كند 4 - دهان را خوشبو مى كند 5 - بن دندان را محكم مى نمايد 6 - سستى و لاغرى را مى برد 7 - وسوسه شيطان را كم مى كند 8 - فرشتگان را شاد مى نمايد 9- مومن را خرم و سرحال دارد 10 - كافر را خشمگين مى نمايد 11 - زينت است 12 - بوى خوش است 13 - برائت از عذاب قبر است 14 - منكر و نكير از آن شرم مى كنند.⁽⁶³⁶⁾
روز هفتم ولادت ، فرزندان خود را ختنه كنيد كه پاكتر و نظيفتر باشند و زودتر گوشت آنها روييده شود، زيرا زمين تا چهل روز از بول نبريده نجس ‍ است . ⁽⁶³⁷⁾
با دست چرب ، شب را صبح نكنيد. اگر شيطان به شما صدمه زند، خودتان را بايد ملامت كنيد. ⁽⁶³⁸⁾
هر كس ترك كند خوراك در شب را در شب شنبه و يكشنبه (دو شب )، از او مى رود (نيرويى ) كه تا چهل روز بر نمى گردد و جبران نمى شود. ⁽⁶³⁹⁾
انگور را دانه دانه بخوريد، گواراتر است . ⁽⁶⁴⁰⁾
زياد كن خوراك برنج را تا موجب زياد شدن علمت گردد.⁽⁶⁴¹⁾
به زن باردار، ماهى كه در آن وضع حمل مى كند، خرما بدهيد فرزند او بردبار و پرهيزكار خواهد شد. ⁽⁶⁴²⁾
خضاب كنيد كه بر جوانى و زيبايى شما مى افزايد. ⁽⁶⁴³⁾
نه چيز فراموشى آورد: 1 - خوردن سيب ترش 2 - خوردن گشنيز 3 - پنير 4 - نيمخورده موش 5 - خواندن سنگهاى قبر 6 - راه رفتن بين دو زن 7 - افكندن شپش 8 - در گودى بالاى پشت گردن حجامت كردن 9- بول در آب ايستاده . ⁽⁶⁴⁴⁾
دردها در سه درد و دواها در سه دوا، خلاصه مى شوند: خون ، صفرا و بلغم دردهايند، دواى خون حجامت ، دواى بلغم حمام كردن و درمان صفرا، راه رفتن است . ⁽⁶⁴⁵⁾
خضاب كنيد به حنا كه موجب روشنايى بيشتر چشم و روييدن و تقويت مو و موجب خوش بويى بدن و آرامش بيشتر زن مى گردد.⁽⁶⁴⁶⁾
بهترين خضاب ها نزد خدا رنگ سياه است . ⁽⁶⁴⁷⁾
هر كس به حمام رود و دارو بكشد و بعد از دارو از سر تا پا حنا بمالد، براى اوست امان از ديوانگى ، خوره ، پيسى و آكله تا نوره كشيدن ديگر.⁽⁶⁴⁸⁾
گرفتن ناخنها درد بزرگ را مانع شود و رزق را زياد كند. ⁽⁶⁴⁹⁾
هركس حافظه اش را مى خواهد از عسل استفاده كند. ⁽⁶⁵⁰⁾
خربزه مثانه را شستشو مى دهد و ادرار را زياد مى كند و سنگ را آب مى كند. ⁽⁶⁵¹⁾
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمودند: يا على ! در اول و ميان و آخر ماه با همسرت نزديكى مكن كه جنون و جذام و بددماغى به او و بچه او به سرعت مى رسد، و بعد از ظهر مجامعت مكن كه اگر در آن وقت فرزندى شود، احول (چپ چشم ) باشد و شيطان با آن نقص در انسان خوشحال مى شود. ⁽⁶⁵²⁾
پيامبر صلى الله عليه و آله نهى فرموده اند از حرف زدن در موقع آميزش با همسر، چون موجب لال شدن فرزند است . ⁽⁶⁵³⁾
در حال ايستاده نزديكى مكن كه موجب شاشو شدن فرزند است در رختخواب . ⁽⁶⁵⁴⁾
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمودند: پاك نكنند (زن و شوهر)، خود را با يك دستمال كه موجب دشمنى بين آن ها خواهد شد. ⁽⁶⁵⁵⁾
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمودند: يا على ! نزديكى نكنيد با همسرتان با عشق زن ديگرى كه مى ترسم فرزند خنثى مونث و فاسد نصيبتان گردد.⁽⁶⁵⁶⁾
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمودند: يا على ! در شب عيد فطر اگر فرزندى به وجود آيد، شرور از كار درآيد. ⁽⁶⁵⁷⁾
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمودند: يا على ! در شب عيد قربان با همسرت نزديكى نكن كه اگر نطفه فرزند منعقد شود، يا شش انگشت دارد يا چهار انگشت . ⁽⁶⁵⁸⁾
پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله يخ ميل مى كردند و اصحاب را مى فرمودند برايش فراهم آورند و مى فرمود كه : بيمارى دندانها (پيوره ) را از بين مى برد. ⁽⁶⁵⁹⁾
پيغمبر صلى الله عليه و آله هميشه شانه را پس از شانه زدن زير سر مى گذاشتند و مى فرمود: شانه زدن ، وبا را از بين مى برد، و ريشها را از زير چهل مرتبه شانه مى زدند و از بالا هفت بار شانه مى كردند و مى فرمود: اين كار حافظه را زياد و دفع بلغم مى كند. ⁽⁶⁶⁰⁾
پرهيز از خوردن دشولها، زيرا تحريك مى كند جذام (خوره ) را. ⁽⁶⁶¹⁾
كسى كه سر خود را با سدر بشويد، خداوند وسوسه شيطان را از او دور مى كند، و كسى كه وسوسه شيطان از او دور شد معصيت نمى كند، كسى هم كه معصيت نكرد داخل بهشت مى شود. ⁽⁶⁶²⁾
طبق روايتى حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمود: آيا به شما تعليم بدهم دوائى را كه جبرئيل تعليم كرده ، كه ديگر به دواى دكترى محتاج نشويد؟ اصحاب عرض كردند: بلى يا رسول الله ، آن حضرت فرمود: از آب باران بگيرند، هفتاد مرتبه (سوره حمد) و هفتاد مرتبه (سوره قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب فلق ) و هفتاد صلوات بر پيغمبر و آل پيغمبر و هفتاد مرتبه (سبحان الله ) بر آن بخوانند، و هفت روز متوالى هر صبح گاه و شامگاه از آن آب ميل كنند.⁽⁶⁶³⁾
نزد اهل مصيبت غذا خوردن ، از عمل اهل جاهليت مى باشد و سنت پيغمبر صلى الله عليه و آله در آن ، فرستادن طعام به خانه آن ها است . ⁽⁶⁶⁴⁾
رسول خدا صلى الله عليه و آله چون به قبرستان مى گذشت ، مى فرمود:
السلام عليكم من ديار قوم مومنين ، و انا انشاالله بكم لا حقون . ⁽⁶⁶⁵⁾
رسول خدا صلى الله عليه و آله در زيارت اهل قبور، سه بار مى فرمود: (السلام عليكم يا اهل الديار) و بعد سه مرتبه مى فرمود: (رحمكم الله ). ⁽⁶⁶⁶⁾
(بخش دوم ) كلمات قصار حضرت على عليه السلام  
حجامت تن را سالم و خرد را محكم كند.
شستن سر با خطمى چرك را ببرد و كثافتها را پاك كند.
شستن دستها پيش از خوردن و پس از آن فزونى روزى است .
جويدن كندر دندانها را سخت سازد و بلغم را ببرد و نيز بوى دهان را ببرد.
در مسجد نشستن پس از سپيده دم تا برآمدن خورشيد براى طلب روزى ، از مسافرت در زمين موثرتر است .
خوردن به ، توانائى دل ناتوانست و معده را پاك كند و دل را بپالايد و ترسو را شجاع كند و فرزند را خوب كند.
خوردن 21 دانه كشمش سرخ به ناشتا در هر روز هر مرضى را به جز موت دفع كند.
روزه سه روز در هر ماه با روزه همه ماه شعبان وسوسه سينه و پريشانيهاى دل را مى برد.
استنجاء با آب سرد بواسير را قطع مى كند.
مسلمان بسوى قبله تف نكند و اگر از فراموشى كرد، بايد از خدا آمرزش ‍ خواهد.
كسى از شما در راه غائط نكند و از پشت بام در هوا ادرار نكند و نه در آب جارى ، و هر كه چنين كرد و آسيب ديد نبايد جز خود را سرزنش كند، زيرا آب اهلى دارد، و هوا هم اهلى دارد.
آن چه از سفره بيفتد، بخوريدش كه درمان هر دردى است باذن خدا، براى كسى كه قصد شفا بدان كند.
صله رحم كنيد، گرچه به سلامى باشد.
بفرزند خود شيرزن زناكار و ديوانه ندهيد، كه شير واگير دارد.
بسيار استغفار كنيد كه روزى آور است .
سجده را طول دهيد، كه هر كه طولش دهد فرمانبر است و نجات يابد.
هر كه چشمش درد مى كند بايد آية الكرسى بخواند، و معتقد باشد كه بهتر مى شود، به راستى كه درمان گردد انشاء الله .
از گناهان خوددار باشيد، كه هيچ گرفتارى و نقصان روزى نيست ، مگر به وسيله گناه ، تا برسد به خراش و پيشامد بدو مصيبت ، زيرا خدا جل ذكره مى فرمايد:
(هر آن آسيب كه به شما رسد، در برابر آن چه است ، كه به دست خود كنيد، از بسيارى هم گذشت مى شود). ⁽⁶⁶⁷⁾
هر كه به روزى كم خدا راضى است ، خدا هم به عمل كم او راضى است .
تا توان داريد كار خوب كنيد كه از مردن بد جلوگيرد.
هر كدامتان بخواهد بداند مقامش در نزد خدا چيست ، بنگرد در برابر گناهان چه وضعى دارد.
هرگاه مسلمانى ناتوان شود، گوشت را با شير بخورد، كه خدا نيرو را در اين دو قرار داده . ⁽⁶⁶⁸⁾
بسيار به خانه خدا نگاه كنيد، زيرا خداوند صد و بيست نظر رحمت نزد خانه محترم خود دارد، كه شصت از آن طواف كنندگان ، و چهل از آن نمازگزاران ، و بيست از آن نگاه كننده ها است .
بر چهره چهارپايان نزنيد، زيرا كه آن ها براى پروردگار خود تسبيح مى كنند.
هر كدام از شما در سفر راه را گم كرد يا ترسيد، فرياد زند (يا صالح اغثنى ) اى صالح به دادم برس ، زيرا در ميان برادران جن شما، كسى است كه چون آواز را بشنود، پاسخ دهد و گمشده را به راه رساند و چهار پايش را نگه دارد.
هر كدام از شما از غرق ترسد بايد بگويد:
بسم الله مجريها و مرسيها ان ربى لغفور رحيم ، بسم الله الملك القوى و ما قدروا الله حق قدره و الارض جميعا قبضته يوم القيمة و السماوات مطويات بيمينه سبحانه و تعالى عما يشركون .
هر كه از عقرب ترسد بايد بخواند:
سلام على نوح فى العالمين . انا كذلك نجزى المحسنين . انه من عبادنا المومنين . ⁽⁶⁶⁹⁾
بيماران خود را با صدقه درمان كنيد و اموال خود را با زكات محفوظ سازيد.
كسى از شما ايستاده آب ننوشد، كه باعث دردى مى شود كه درمان ندارد، مگر خدا عافيت دهد.
هر كه تا آفتاب برآيد، ده بار قل هو الله احد و ده بار انا انزلناه و ده بار آية الكرسى بخواند، مالش را از آن چه بر آن مى ترسد حفظ كند.
در آغاز خوراكتان نمك باشد و پايانش با نمك ، و اگر مردم خاصيت نمك را مى دانستند، آن را بر ترياق ترجيح مى دادند، و هر كه خوراكش را بدان آغاز كند، خدا هفتاد درد از او ببرد، كه جز خداوند آن ها را نداند.
بر شما باد به جامه ضخيم ، زيرا هر كه جامه اش نازك است ، دينش نازك است .
در برابر خداى عز و جل نايستد كسى از شماها در حالى كه جامه بدن نما پوشيده باشد.
هر كه مست كننده نوشد، چهل شب نمازش قبول نيست .
كدو بخوريد كه مغز را بيفزايد.
دو مرد يا دو زن باهم در زير يك بستر نخوابند و هر كه اين كار كرد ادب و تعزير شود.
دوست دارم مومن هر پانزده روز يكبار نوره كشد.
ماهى كمتر بخوريد كه بدن را آب كند، و بلغم را بيفزايد، و نفس را سخت كند. ت
جرعه جرعه نوشيدن شير درمان هر دردى است ، جز مرگ .
انار را با پيهش بخوريد كه معده را شستشو كند و دل را زنده كند و وسوسه شيطان را ببرد.
كاسنى بخوريد كه هر بامداد، يك قطره بهشتى دارد.
آب باران بنوشيد كه پاك كننده تن ودافع بيماريها است .
سياه دانه درمان هر دردى است جز زهردار.
گوشت گاو درد است ، و شيرش درمان .
كام فرزندان خود را با خرما برداريد، رسول خدا صلى الله عليه و آله با حسن و حسين چنين كرد.
هر كدام شما خواست با زنش درآيد، او را شتابزده نكند و درنگ كند تا او هم مانند خودش بر سر شهوت آيد و تحريك شود.
هرگاه يكى از شما زنى ديد كه از او خوشش آمد، برود نزد همسرش ، زيرا او هم دارد هر آن چه آن زن دارد و او ديده است ، و مبادا شيطان را به دل خود راه دهد. و ديده خود را از زن بيگانه باز دارد. و اگر هم زن ندارد، دو ركعت نماز بخواند و خدا را بسيار حمد كند.
هر كدام از شماها خواست به زنش درآيد،بايد كم سخن گويد كه سخن اين هنگام باعث لالى (فرزند) مى شود.
هيچ كدام از شماها بدرون فرج زنش نگاه نكند كه مايه پيسى شود.
از حجامت در روز چهارشنبه و روز جمعه بپرهيزيد، زيرا روز چهارشنبه نحس مستمر است و دوزخ در آن روز آفريده شده ، و در روز جمعه ساعتى است كه هر كه در آن حجامت كند حتما بميرد. ⁽⁶⁷⁰⁾
(بخش سوم ) توصيه و سفارشات حضرت امام رضا عليه السلام براى سلامت تن و روان حالات طبيعى انسان در ادوار عمر⁽⁶⁷¹⁾
بدان خداوند عالم حالات آدمى را كه بر آن ها ساخته شده ، و به آن احوال متصرف در حيات و زندگانى است ، چهار بخش قرار داده است .
حالت اول 
از پانزده سالگى تا بيست و پنج سالگى كه جوانى و خوبى و طراوت او در اين دوره از عمر است ، و در اين مدت خون در مزاج او بر ساير اخلاط ⁽⁶⁷²⁾ غالب است .
حالت دوم 
حالت دوم از بيست و پنج سالگى است تا به سى و پنج سالگى ، در اين قسمت از عمر غلبه با صفرا است كه به نهايت شدت و قوت مى رسد. بر همين حالت به سر مى برد تا اين دوره سپرى شده به حالت سوم برسد.
حالت سوم 
اين حالت از سى و پنج سالگى شروع مى شود و به شصت سالگى ختم مى گردد. در اين دوره از عمر ساير اخلاط مغلوب مره سوداء است . اين دوره روزگار حكمت و پند و اندرز و معرفت و عبرت و انتظام امور زندگى و صحت نظر در عواقب امور و دورانديشى است . در اين دوره رايش صادق و متين ، دلش محكم و ثابت است ، و تصرفات حيات ، او را دگرگون نمى سازد.
حالت چهارم 
پس آن گاه داخل در حالت چهارم مى شود. در اين سن بلغم بر ساير اخلاط غلبه پيدا مى كند. و اين حالتى است كه به چيزى تغيير نمى كند،مگر پيرى و ناتوانى ، تلخى زندگى ، كم شدن نيرو، فساد و بى نظمى . نشانه اين حالت آن است كه حافظه كم و فراموشى زياد مى شود و شخص چيزها و كسانى را كه به آن مربوط بوده نمى شناسد. در حضور مردم چرت مى زند، هنگام خواب بيدار مى ماند و موقع بيدارى خوابش مى برد. روش و عادت ديرين خود را از دست مى دهد، آب جلوه او خشك مى شود، از قدرت روئيدن ناخن و موى او كاسته مى گردد. بلغم سرد و خشك است ، سردى و خشكى همان معناى مرگ و فناى اجسام مى باشد. جسم بر اثر غلبه قوه بلغميه نيروى خود را از دست مى دهد و نابود مى گردد.
غلبه اخلاط بر چهار قسمت از بدن 
خداوند طبايع را بر چهار جزء بدن تقسيم كرد:
1 - خون را بر سرو صورت و چشمها و گوشها و بينى و دهان و دماغ مسلط كرد. 2 - بلغم را بر سينه با نيروى باد غلبه داد. 3 - صفرا را بر دنده هاى پهلو غالب كرد. 4 - سودا را بر شكم و امعاء و احشاء تسلط داد. ⁽⁶⁷³⁾
علاج بلغم 
هر كس مى خواهد بلغم را از خود دور كند، هر روز در اول ساعت آن ، چيزى از جوارش حريف ميل كند، حمام زياد برود، و كار آميزش با زنان را بسيار كند. در آفتاب بسيار بنشيند و از غذاهاى سرد و مرطوب پرهيز كند. ⁽⁶⁷⁴⁾
علامه مجلسى قدس سره مى فرمايد: مراد از جوارش حريف ، جوارش ‍ فلافلى است ، كه مشتمل است بر فلفل و دارا فلفل .
علاج زرداب  
كسى كه مى خواهد آتش صفرا را در خود خاموش كند، هر روز مقدارى از چيزهائى كه خنك و رطوبى است ميل كند، و بدن خود را استراحت بدهد، و كمتر حركت كند و به چيزهائى كه از ديدن آن ها خشنود مى شود بسيار نگاه كند. ⁽⁶⁷⁵⁾
علاج سودا 
كسى كه مى خواهد سودا را بسوزاند پس بر او باد به زياد قى كردن و فصد عروق و مداومت نوره . ⁽⁶⁷⁶⁾
علل برخى از بيماريها⁽⁶⁷⁷⁾ 
داخل شدن به حمام با شكم پر مورث قولنج مى گردد.
غسل كردن با آب سرد، بعد از خوردن ماهى باعث فلج مى شود.
خوردن ترنج در شب چشم را چپ و احوال مى كند.
جماع با زن حائض طفل را به خطر جذام مى اندازد.
بول نكردن بعد از عمل مجامعت مولد سنگ مثانه مى گردد.
جماع بعد از جماع بدون اين كه غسلى در ميان فاصله شود، طفل را به جنون نزديك مى كند.
خوردن گوشت خام مولد كرم معده در شكم است .
خوردن انجير توليد شپش مى كند، در صورتى كه گنديده و سياه شده باشد.
خوردن آب سرد بعد از طعام گرم دندان را فاسد و خراب مى كند.
هنگامى كه خواستى به حمام بروى و دچار سردرد و زكام نشوى ، قبل از فرو رفتن در آب ، پنج جرعه آب گرم تميز بنوش كه باذن خداوند متعال از سردرد و درد شقيقه سالم ميمانى و گفته شده كه پنج كشف آب گرم نيز بر روى سر ريخته شود.
پيشگيرى از بعضى بيماريها⁽⁶⁷⁸⁾ 
هر كس مى خواهد از درد مثانه شكايت نكند، بول خود را نگه ندارد هر چند بر روى اسب باشد.
كسى كه مى خواهد به آزار شكم مبتلا نشود، در ميان طعام خوردن آب ننوشد، زيرا آب خوردن در بين غذا رطوبت بدن را زياد و معده را ضعيف مى گرداند، رگهاى بدن بهره خود را از غذا نمى گيرند، و غذا در معده تحليل نمى رود.
كسى كه مى خواهد به سنگ مثانه و حبس البول دچار نشود، موقع انزال جلوى منى را نگيرد و كار مجامعت را طولانى نكند.
كسى كه مى خواهد، حافظه اش قوى شود، صبح ها ناشتا نزديك هفتاد مثقال زبيب ⁽⁶⁷⁹⁾ بخورد.
كسانى كه به نيروى حفظ بيشترى احتياج دارند، هر روز سه قطعه زنجبيل كه با عسل مربا شده ، بخورند و نيز مقدارى خردل با غذاى خود مصرف كنند.
كسى كه مى خواهد ناخنهاى او نتركد و زرد نشود و اطراف ناخنهايش ‍ سالم بماند، ناخنهايش را در هر پنجشنبه يكبار بگيرد، و روز ديگرى را براى اين كار اختيار نكند.
هر كه مى خواهد به گوش درد مبتلا نباشد، هنگام خوابيدن مقدارى پنبه در سوراخ گوش خود بگذارد.
هر كس بخواهد در دوره زمستان زكام را از خود دور بيند، هرروز سه لقمه از غذاى عسل ميل كند.
عسلى كه بوئيدن آن توليد عطسه مى كند، و آن ها كه نوشيدنش مسكر و مستى مى آورد، و آن هائى كه چشيدنش گلو و مرى را مى سوزاند، اين انواع از عسل خوب نيست ، بلكه سم و كشنده است .
كسانى كه از زكام درايام تابستان ناراحتند، هر روز يك خيار بخورند و از نشستن در آفتاب پرهيز كنند.
كسى كه مى خواهد غذايش تحليل برود و از آن ضررى نبيند، اول به طرف راست بخوابد و سپس به سمت چپ بغلطد تا بخواب رود.
دستورات مقاربت با همسر⁽⁶⁸⁰⁾ 
در اول شب چه زمستان و چه تابستان باشد، با زنان نزديكى مكن ، زيرا در اول شب معده و عروق پر است و در اين حال مجامعت ناپسند است .
جماع با شكم پر در اول شب موروث بيمارى قولنج و فالج و لقوه و نقرس و سنگ و تقطير بول و فتق و ضعف چشم و كم نورى مى شود.
پس وقتى كه اراده اين كار داشتى ، خوب است آخر شب را بدان اختصاص دهى ، اين وقت براى بدن صلاحيتش بيشتر است و در توليد نسل بيشتر مايه اميدوارى است ، و عقل مولد را تيزتر مى گرداند، يعنى فرزندى را كه خدا بخواهد به آن ها بدهد.
با زنان مياميز مگر پاك باشند، چون از كار فارغ شدى فورى بر پا مايست و منشين ، بلكه قدرى به سمت راست خود بخواب يا تكيه كن ، آن گاه براى دفع بول از جاى برخيز، اين كار به اذن خداى متعال تو را از سنگ مثانه تامين خواهد داد.
پس از خاتمه كارها غسل كن و همان ساعت قدرى موميائى با شربت عسل يا عسل كف گرفته بياشام ، خوردن اين شربت كسرى تو را از ناحيه جماع جبران مى كند.
بايد دانست كه آميزش با زنان از نظر وقت ، هنگامى كه ماه در برج حمل و دلو است نيكو است و از آن بهتر وقتى است ، كه ماه در برج ثور باشد، زيرا ثور شرف ماه است .
(بخش چهارم ) دستورات بهداشتى ساير ائمه عليهم السلام  
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: نيم خورده مومن شفاى هفتاد درد است .
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: نان را در زير كاسه مگذاريد.
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: براى صاحب اسهال و سل برنج نيكوست ، و دردها را از بدن مى كشد.
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: سويق (آرد بوداده ) به وحى الهى ساخته شده است ، و گوشت را مى روياندو استخوان رامحكم مى كند و خوراك پيغمبرانست . و قاروت ⁽⁶⁸¹⁾ خشك ، پيسى را زايل مى گرداند و اگر سه كف سويق خشك ناشتا خورده باشد، بلغم و صفرا را برطرف مى كند. سويق هفتاد نوع بلا را دفع مى كند، و هر كه چهل صباح بخورد، كتفين او از قوت پر مى شود. سويق عدس تشنگى را زايل مى كند و معده را قوت مى دهد و صفرا را فرو مى نشاند، و معده را پاك مى كند و هفتاد درد را دواست و هيجان خون و حرارت را برطرف مى كند.
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: گوشت گاو پيسى را زايل مى كند.
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: سه چيز است كه بدن را خراب مى كند و بسيار باشد، كه آدمى را بكشد، 1 - خوردن گوشت قديد (گوشت خشك شده ) 2 - با معده پر به حمام رفتن 3 - جماع با زنان پير
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: پيغمبرى از پيغمبران به حق تعالى از ضعف و كمى قوت جماع شكايت نمود، حق تعالى او را امر فرمود بخوردن هريسه ⁽⁶⁸²⁾
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: كاسنى سبزى حضرت رسول صلى الله عليه و آله است و بادروج ⁽⁶⁸³⁾ سبزى اميرالمومنين عليه السلام و برگ خرفه سبزى حضرت فاطمه عليها السلام است .
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: سنجد مغزش گوشت را مى روياند و پوستش پوست را مى روياند، و استخوانش ، استخوان را، و خوردن سنجد، گرده ها را گرم مى كند و معده را دباغى مى كند، و امان مى دهد از بواسير و از تقطير بول ، ساق پا را قوت مى دهد و رگ خوره را قطع مى كند.
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: جماع مكن در اول ماه و ميان ماه و آخر ماه كه باعث مى شود سقط فرزند شود، و نزديك است كه اگر فرزندى بهم رسد، ديوانه باشد يا صرع داشته باشد، نمى بينى كسى را كه صرع مى گيرد، اكثر آن است كه يادر اول ماه يا در آخر ماه مى باشد.
حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه در حالت خضاب باز زن خود جماع كند، فرزندى كه به هم رسد، مخنث باشد.
در حديثى از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه : حضرت شريك شدن شيطان را در نطفه آدمى بيان كردند و بسيار عظيم شمردند، راوى گفت كه چه بايد كرد كه اين واقع نشود فرمود: هرگاه اراده جماع داشته باشى بگو:
بسم الله الرحمن الرحيم الذى لا اله الا هو بديع السموات و الارض ، اللهم ان قضيت منى فى هذه الليلة خليفة فلا تجعل للشيطان فيه شركا و لا نصيبا و لاحظا و اجعله مومنا مخلصا مصفى من الشيطان و رجزه جل ثناوك .
حضرت امام محمد تقى عليه السلام فرمود: زنى كه خوش حيضش بند نشود، سويق به او بخورانيد تا بند شود.
حضرت امام محمد باقر عليه السلام فرمود: بنى اسرائيل به حضرت موسى عليه السلام از پيسى شكايت كردند، كه در ميان ايشان بسيار شده بود. حق تعالى وحى نمود به حضرت موسى ، كه امر كن ايشان را كه گوشت گاو را با چغندر بخورند.
حضرت امام محمد باقر عليه السلام فرمود: چون اراده جماع كنى ايندعا را بخوان : اللهم ارزقنى ولدا و اجعله تقيا زكيا ليس فى خلقه زيادة و لا نقصان و اجعل عاقبته الى خير. ⁽⁶⁸⁴⁾
حضرت امام موسى عليه السلام فرمود: گوشت كبك ساق پا را قوى مى گرداند و تب را دور مى كند.
حضرت امام موسى عليه السلام فرمود: هر كه در روز جمعه يك انار بخورد، تا چهل روز دلش را روشن كندو اگر دو تا بخورد تا هشتاد روز، و اگر سه تا بخورد تا صدو بيست روز وسوسه شيطان را از او دور گرداند، و هر كه وسوسه شيطان از او دور شود معصيت خدا نكند، و هر كه معصيت خدا نكند داخل بهشت شود.
حضرت امام موسى عليه السلام فرمود: خوردن سيب نافع است ، براى زهر و سحر و استيلاى اجنه و غلبه بلغم ، و هيچ چيز منفعتش از آن تندتر نيست .
حضرت امام موسى عليه السلام فرمود: خوردن سيب ترش و گشنيز باعث فراموشى است .
حضرت امام موسى عليه السلام فرمود: چهار چيز است كه از وسواس ‍ شيطان است : 1 - خوردن گل 2 - گل را به دست خورد كردن 3 - ناخن را به دندان گرفتن 4 - ريش را بدندان جويدن .
(بخش پنجم ) اختيارات ايام ماه قمرى  
سيد بن طاووس قدس سره از حضرت ابى عبدالله امام جعفر عليه السلام در مورد كيفيت و مناسبتهاى ايام ماه قمرى اين گونه روايت نموده است كه : حضرت مى فرمايند:
روز اول ماه قمرى  
حضرت عليه السلام مى فرمايند: روز اول ماه روز مباركى مى باشد، و حق تعال عظم شانه در اين روز حضرت آدم عليه السلام را خلق فرمود.
و اين روز براى طلب حوائج ، داخل شدن بر سلطان ، طلب علم ، تزويج ، سفر، خريد و فروش و گرفتن مركب مبارك مى باشد. و ايضا در روايت ديگر فرمود: در اين روز در طلب حوائج خود شتاب كن و هر چه را كه مى خواهى از طلب حوائج انجام بده ، (انشاالله خوب است ).
روز دوم ماه قمرى 
حضرت عليه السلام مى فرمايند: اين روز، روز زنان و تزويج مى باشد، و در اين روز حضرت حوا از حضرت آدم عليه السلام خلق شد و خداوند عز ذكره او را با حضرت آدم عليه السلام تزويج فرمود ؛ و اين روز براى بناى منازل ، نوشتن قرارداد، اختيار نمودن امور، سفر و طلب حوائج صلاحيت دارد. كسى كه در اين روز مريض شود بيمارى او خفيف خواهد بود و اگر در انتهاى روز مريض شود با بيمارى خود كوشش خواهد نمود. و در روايت ديگر است كه در اين روز تزويج كن و خريد و فروش نما، و از كارگزاران سلطان در اين روز بپرهيز و حوائج خود را در آن طلب كن كه اين روز براى طلب حاجت موافق مى باشد.