عضو شوید
عضویت سریع1- جایگاه چهل در عبادات
پیغمبر به امیرالمؤمنین فرمود: «یَا عَلِیُّ شَارِبُ الْخَمْرِ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ صَلَاتَهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً» (من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 352)كسی كه اهل مشروبات الكلی باشد، اگر نماز خوان باشد خدا نمازش را تا چهل روز قبول نمی كند. اگر هم نماز نمی خواند كه برایش بدتر است. به یك عالمی گفتند: فلانی ساعت دو نصف شب دزدی كرده است. گفت: دو بعد از نصف شب دزدی كرده است؟ گفتند: بله. گفت: پس نماز شبش را چه كسی می خواند؟ گفتند: بابا دزد كه نماز شب نمی خواند. حالا ما آدم هایی داریم كه هم شراب می خورند و هم نماز می خوانند. یك كسی به كسی سفارش می كرد. می گفت: عرق می خوری بخور. قمار بازی می كنی، بكن. دزدی می كنی بكن. فحش می دهی بده. چاقو می كشی بكش اما مسلمان باش. گفت: دیگر كجای این مسلمانی است؟ بالاخره ما آدم هایی داریم كه مسلمان هستند و اهل عرق هم هستند. اگر كسی چنین باشد عبادتش تا چهل روز قبول نمی شود. این برای عرق خوردن بود. زنی هم كه شوهرش را اذیت كند و یا شوهری كه زنش را اذیت كند، اگر هریك از زن و شوهر همدیگر را اذیت كنند، عبادت هیچ كدام از زن و مرد قبول نمی شود. یعنی آزار به زن و آزار به شوهر نتیجه اش همان نتیجه شراب خوردن است. پس آدمهایی داریم كه حزب اللهی هستند و عرق نمی خورد، اما زنش را در خانه می سوزاند. نتیجه ی این با آدم شراب خوار یكی است. مواظب باشید. ببینید آدم گاهی آتش می گیرد. بالاخره گرانی هست و چیزی هم نیست. مشكلات زیاد است. آدم عصبانی می شود. اگر عصبانی شدید عذرخواهی كنید. نگویید مرد نباید از خانمش عذر خواهی كند. مرد باید از خانمش عذر خواهی كند. مرد باید از بچه اش هم عذر خواهی كند. امام صادق (ع) فرمود: «مَنْ قَدَّمَ أَرْبَعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ثُمَّ دَعَا اسْتُجِیبَ لَهُ» (كافی، ج 2، ص 509) «مَنْ قَدَّمَ أَرْبَعِینَ» باز در اینجا كلمه اربعین است. اگر كسی می خواهد دعا كند اول به چهل مؤمن دعا كند. خداوند چون این خصلت را از او
برنامه درسهایی از قرآن سال 66 . ج1، ص: 2
می بیند كه این سوز دارد، می گوید: ملائكه این كه دلش می سوزد و به چهل مؤمن دعا می كند، دعای خودش هم مستجاب شود. منتهی به شرط اینكه از روی سوز به چهل مومن دعا كنیم. نه اینكه برای چهل و یكمی، آن چهل نفر را دعا كنیم. آخر گاهی وقتها آدم در یك گروهی می خواهد یك نفر را ببوسد ولی می ترسد كه برایش حرف در بیاورند. این دو نفر را می بوسد، ولی نیتش آن آخری است. اینطور نباشد. واقعاً از روی علاقه باشد. گاهی آدم در صف نانوایی می رود و علاقه به نظم دارد. گاهی نه با تمام وجودش می خواهد در برود، ولی می ترسد خارج از نوبت به او فحش بدهند. برای همین از ترس در صف می رود. فرق بین كسی كه به نظم علاقه دارد با كسی كه از روی ترس در صف می رود چیست؟ هر دو در صف می روند اما این كجا و آن كجا. اگر كسی به چهل نفر از روی عشق و محبت دعا كند، به خاطر این خصلت و روحیه اش خدا دعای او را مستجاب می كند.
2- اثرات و بركات چهل روز كار خالصانه
«مَنْ قَدَّمَ أَرْبَعِینَ» خدا به حضرت موسی فرمود: 30 روز دعا كن ولی دید 30 روز كم بود. قرآن می گوید: «وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ» (اعراف/142)مناجات حضرت موسی چهل شب بود. پیغمبر فرمود: «مَنْ أَخْلَصَ لِلَّهِ أَرْبَعِینَ یَوْماً فَجَّرَ اللَّهُ یَنَابِیعَ الْحِكْمَه یِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَی لِسَانِهِ» (عده یالداعی، ص 232)اگر كسی چهل روز سعی كند برای خدا كار كند هر كاری می كند برای خدا باشد، هركس چهل شبانه روز فقط برای خدا كار كند خداوند یك حالت و بینشی به او می دهد كه می فهمد حق با كیست، باطل كیست؟ دنیا چیست؟ عیبها چیست؟ دواها چیست؟ آنوقت یك آدم حكیم و پخته ای می شود و حكمت او بر زبانش جاری می شود، یعنی اگر عوام هم باشد اگر درس نخوانده هم باشد. اگر چهل روز سعی كند همه كارهایش برای خدا باشد بعد از چهل روز حرفهایی كه می زند حرفهای پخته ای می زند. حكیم غیر دانشمند است. گاهی باسواد است و حرفهایش خام است، گاهی بیسواد است و حرفهایش پخته است. اگر همه كارهایش برای خدا باشد، یعنی وقتی سر كار می رود، بگویند: آقا كجا كار می كنی؟ بنده كارمند راه آهن هستم. مثل شما الان كارمند راه آهن هستم. خوب چرا سر كار می آیی؟ یك وقت می گویی: بابا ما خرجی نداریم. یك وقت می گویی: بابا زن و بچه مسئولیت دارد و من واجب است خرجی زن و بچه ام را بدهم. به خاطر انجام این واجب كار می كنم. سراغ نماز می آیم و نماز می خوانم. خوب نماز كه می خوانم با مسواك زدن ثواب یك ركعت آن هفتاد ركعت می شود. با گلاب بروم نماز بخوانم، می خواهم با خدا كه حرف می زنم بوی عطر از من بیاید. یك وقت می گوید: من از گلاب خوشم می آید. یك وقت می گوید: خدا راضی است با من خوشم می آید، فرق می كند. یك محصل برای نمره درس می خواند، یك محصل برای درس، درس می خواند. یك دانشجو دانشگاه می رود برای نمره گرفتن و به مدرك رسیدن و به زندگی رسیدن و لذا ببیند كه در آلمان و فرانسه زندگیش بهتر است، فوراً در می رود. چون از اول كه به دانشگاه رفته
برنامه درسهایی از قرآن سال 66 . ج1، ص: 3
است می خواسته در حال رفاه باشد. هر جا ببیند رفاهش بیشتر است به آنجا می رود، یك كسی به رفاه كار ندارد، به این كار دارد كه می خواهد یك مشكلی از مملكت باز كند، بنابراین به او هرچه هم چراغ سبز نشان دهند، خویش و قومهایش هم هر چه نامه به او بنویسند، نمی رود. این بسیار فرق می كند. اگر كسی برای خدا تا چهل روز كارهایش را انجام دهد این را خدا فرموده است ما او را حكیم می كنیم. یعنی اگر هیچ هم سواد ندارد حرفهایی كه می زند بسیار پخته است، یك بینشی دارد یكی از دوستان می گفت: در ماشین نشسته بودم یك شعر خواندم، گفتم: الهی جسم و جانم خسته گشته *** در رحمت برویم بسته گشته یك عوامی نشسته بود و هیچی هم سواد نداشت. گفت: آقا جسم و جانت خسته گشته است خب برو دو ساعت بخواب. در رحمت خدا هم بروی هیچ كس بسته نگشته است. ایشان می گفت: ما مدیر كل بودیم و او هم یك آدم بی سواد است. می گفت: آنقدر من خجالت كشیدم. بله گاهی وقتها عوام هستند اما یك حرفی كه می زند حرف پخته ای است. در یك باغی و در یك شهری رفتیم. به صاحب باغ گفتم: این همه درخت هیچ كدام میوه نمی دهد؟ گفت: این همه آدم هستیم و اینجا می خوابیم، یكی از ما نماز شب نمی خواند، خوب این به آن در. من یك وقت داشتم در جاده می رفتم سگی به ماشین حمله كرد، یك مقدار كه رفتیم، دیگر سگ از منطقه خود دور شد، چون هر سگی یك منطقه ای دارد. فقط تا یك منطقه ای می آید كه در دست اوست. بعد یكی از دوستان گفت: ببینید این سگ منطقه ای كه برای خودش بود حفظ كرد، تو آن منطقه ای كه داری حفظ می كنی به مسئولیتت عمل می كنی؟ نكند كه ما از حیوان پست تر باشیم. چون مار سالی ده نفر را می گزد زبان ما روزی 10 نفر را می گزد. الآن اگر به دادگاه تلفن كنید هیچ كدام از گرگ های عالم در آنجا پرونده ندارند ولی ببینید كه ما آدم ها چه قدر در آنجا پرونده داریم. بنابراین اگر كسی خالص كار كند خداوند او را حكیم قرار می دهد. دیگر چه داریم كه عدد چهل در آن باشد. اگر یك مؤمنی از دنیا رفت و چهل نفر گفتند: خدایا ما بدی از او ندیدیم، خدا می گوید: من كه می دانم این چه كاره بود كه مرد، اما حالا كه شما چهل مسلمان می گویید: ایشان آدم خوبی است، من به احترام گواهی شما از آنچه می دانم می گذرم. شهادت چهل مؤمن بر جنازه، این بسیار عجیب است و اگر كسی هم در تشییع جنازه اطراف جنازه را بگیرد، تشییع كند و جنازه را روی دوشش بگیرد خدا چهل گناه كبیره او را می بخشد. در كارهای عبادی اینها چهل بود. تشییع جنازه عبادت است. نماز عبادت است. مناجات موسی عبادت است. اخلاص برای خدا عبادت است.
3- نقش عدد چهل در مسائل نظامی
عدد چهل در مسائل عبادی را گفتم و اما در مسائل نظامی یك حدیث برایتان بخوانم. پیغمبر فرمود: (این برای
برنامه درسهایی از قرآن سال 66 . ج1، ص: 4
بسیجی ها، ارتشی ها، كسانی كه رزمنده هستند و برای هر نیرویی خوب است) «إِنَّ صَبْرَ الْمُسْلِمِ فِی بَعْضِ مَوَاطِنِ الْجِهَادِ یَوْماً وَاحِداً خَیْرٌ لَهُ مِنْ عِبَادَه یِ أَرْبَعِینَ سَنَه یً» (عوالی اللآلی، ج 1، ص 282). اگر یك نفر در یك روز در جبهه باشد، ارزشش از چهل سال عبادت بیشتر است. یعنی یك مسلمان در بعضی مناطق جهاد مقاومت كند. مسلمان در جبهه جا دارد، اگر یك شبانه روز در بعضی از جاهای جنگ، در بعضی از قسمت های جبهه باشی، ارزشش از چهل سال عبادت بیشتر است. این هم برای ارزش جبهه بود. امام سجاد فرمود: یك كسی كه به جبهه می رود، خدا چهل هزار فرشته را مأمور می كند، كه از این رزمنده كه می رود جبهه بدرقه كنید. حدیث داریم كه امام فرمود: وقتی امام زمان (عج) ظهور می كند، یاران امام زمان چنان قدرت رزمی شان زیاد می شود كه یك نفر از یاران امام زمان، به اندازه ی چهل نفر زور دارد. پس در مسائل رزمی هم سه چهل بود. یك روز در جبهه بودن ثواب «أَرْبَعِینَ سَنَه یً» چهل سال عبادت دارد و كسی كه به جبهه می رود چهل هزار فرشته او را بدرقه می كنند و حضرت مهدی كه می آید رزمنده هایش چنان قوی هستند كه یكی از آنها به اندازه ی چهل نفر زور دارد. این هم چهل در مسائل نظامی بود.
4- نقش عدد چهل در مسائل اقتصادی
عدد چهل را در مسائل اقتصادی را بگویم. در مسائل اقتصادی امام صادق (ع) فرمود: «الْحُكْرَه یُ فِی الْخِصْبِ أَرْبَعُونَ یَوْماً وَ فِی الشِّدَّه یِ وَ الْبَلَاءِ ثَلَاثَه یُ أَیَّامٍ فَمَا زَادَ عَلَی الْأَرْبَعِینَ یَوْماً فِی الْخِصْبِ فَصَاحِبُهُ مَلْعُونٌ وَ مَا زَادَ عَلَی ثَلَاثَه یِ أَیَّامٍ فِی الْعُسْرَه یِ فَصَاحِبُهُ مَلْعُونٌ» (كافی، ج 5، ص 165). اگر وضع مردم خوب باشد یك كسی چهل روز چیزی را انبار كند، محتكر است. آخر می گویند: اگر چند روز آدم انبار كند محتكر است. اگر سه روز نبود احتكار كرد، روز چهارم محتكر است. یك وقت یك چیزی نیست، اگر سه روز آن چیز نباشد و آن را انبار كند محتكر است و اگر یك چیزی چهل روز هست. خوب حالا اگر محتكر باشد چه؟ حدیث داریم پیغمبر فرمود: اگر كسی دزد باشد خدا بیشتر دوستش دارد تا محتكر باشد. چون دزد از پولداران می دزدد، محتكر از گدا می دزدد. فرض كنید محتكر از فقرا صابون می خواهد، تاید می خواهد او روغن نباتی می خواهد، اینهایی كه می خواهند همه مثل خود شما از یك طبقه هستند. محتكر از طبقه محروم بر می دارد. دزد از پولدار می دزدد. قالی ابریشمی، طلا، سكه و. . . می دزدد. پیغمبر فرمود: «وَ لَأَنْ یَلْقَی اللَّهَ الْعَبْدُ سَارِقاً أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ یَلْقَاهُ قَدِ احْتَكَرَ طَعَاماً أَرْبَعِینَ یَوْماً» (من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 158)اگر خدا با یك نفر سارق برخورد كند او را بیش تر دوست می دارد تا كسی كه احتكار كند. حالا اگر كسی احتكار كرد، گران شد بعد فروخت پولش را در راه خدا داد. امام می فرماید: اگر كسی جنسی را انبار كند كه گران شود، بعد گران شد و فروخت و پولش را در راه جبهه داد، مثلاً باز هم گناه احتكارش را با این پول خرج كردن حل نمی كند. احتكار در زمان عادی در شرایط معمولی چهل روز است، ولی احتكار در شرایط داغ و حاد سه روز است. دزد از محتكر بهتر است. این هم یك حدیث است.
برنامه درسهایی از قرآن سال 66 . ج1، ص: 5
حدیث دیگر اینكه اگر محتكر گران بفروشد و پولش را در راه خدا دهد، آن ثواب چاله آن گناه را پر نمی كند. حدیثها از كتاب وسایل الشیعه جلد 12 و سفینه البحار جلد 1 بود.
5- نقش عدد چهل در مسائل سیاسی
اما چهل در مسائل سیاسی را بگویم. پیغمبر فرمود: «یَوْمٌ وَاحِدٌ مِنْ سُلْطَانٍ عَادِلٍ خَیْرٌ مِنْ مَطَرٍ أَرْبَعِینَ یَوْماً» (مستدرك الوسائل، ج 18، ص 9). یك روز یك آدمی كه رهبر و عادل باشد، نفع یك روز رهبر عادل از چهل روز بارندگی بیشتر است. واقعاً همینطور است. شما حساب كن سخنرانی كسی مثل امام كه این پیام برائت را داد، چقدر اثر دارد؟ یك روز سخنرانی امام به كل عمر همه ما می ارزد. علی اصغر شش ماهش بود. اما این شش ماهه به ششصد سال عمر ما می ارزد، چون سند بنی امیه را خون علی اصغر امضاء كرد. . . چون اگر علی اصغر در كربلا نبود فایده اش اینقدر نبود. می گفتند: بابا سر حكومت دعوا كردند، حالا یكی هم آن یكی را كشت. می گفت: حالا فرض می كنیم، اینطور كه تو می گویی بود، علی اصغر چه گناهی داشت. این علی اصغر آخرین چیزی است كه این بنی امیه را در بن بست قرار می دهد، كه می گوید: این دیگر چه گناهی كرده بود. گاهی یك كسی كوچك است ولی نقش بزرگی دارد. یك سخنرانی بود كه وقتی من گوش دادم كلی پای رادیو گریه كردم. گفتم: خدایا این یك سخنرانی یك ساعته، به عمری سخنرانی ما می ارزد. چون حدیث داریم «إِنَّ أَفْضَلَ الْجِهَادِ كَلِمَه یُ عَدْلٍ عِنْدَ إِمَامٍ جَائِرٍ» (كافی، ج 5، ص 59)یعنی بهترین جهاد این است كه آدم پهلوی آدمهای فاسد قرص و محكم حرف بزند. «كَلِمَه یُ عَدْلٍ عِنْدَ إِمَامٍ جَائِرٍ» . «یَوْمٌ وَاحِدٌ مِنْ سُلْطَانٍ عَادِلٍ خَیْرٌ مِنْ مَطَرٍ أَرْبَعِینَ یَوْماً» از مطر بهتر است. مطر به معنی باران است. «أَرْبَعِینَ یَوْماً» . این هم برای یك رهبر عادل و ما باید افتخار كنیم كه چنین رهبر عادلی داریم. البته من ضامن نیستم در مسئولین مملكت و هر كه وزیر است، وكیل است، معاون است، مدیر كل است، همه را نمی دانم اما این را می دانم و اجازه دهید كه بگویم، من از یكی از شخصیت های درجه یك كه حالا نمی دانم اسمش را ببرم، ایشان گفت: بنده جز از گوشت یخی و جز كوپن استفاده نمی كنم. اصلاً گوشت گرم نمی خرم و ما باورمان نمی آید. ما پشت سر آقای خامنه ای نماز می خوانیم من از ایشان شنیدم كه گفت: بنده فقط خوراكم با كوپن است و اینهم گوشت یخی است. حالا اگر یك جایی به میهمانی رفتیم یك چیزی به ما دادند آن حسابش جداست. قرآن هم می گوید: حضرت ابراهیم دو میهمان برایش آمد، ابراهیم یك شتر كشت و گوشتش را كباب كرد و از مهمان هایش پذیرایی كرد. یك وقت حساب یك میهمانی جداست. ما یك وقت یك جایی بودیم بعد از سخنرانی همه در صف رفتند، گفتند: آقای قرائتی اگر می خواهی عادل باشی تو هم باید در صف بیایی. گفتم: درست است، عدالت یعنی من هم در صف بروم. اما یك چیز دیگر هم باید بگویم و شما نمی دانید كه میهمان باید پذیرایی شود، بی انصاف ها من میهمان شما هستم. دیگر چیزی نگفتند، احترام در صف رفتن همه یك اصل است. اما بالاخره احترام میهمان هم یك اصل است. من چون امروز میهمانتان هستم گفتند: خیلی خوب پس برو. در
برنامه درسهایی از قرآن سال 66 . ج1، ص: 6
عین حال یك دقیقه ای در صف رفتیم و بعد هم بیرون رفتیم. اجمالاً باید قاطی نكنیم گاهی وقتها واقعاً یك فرصتهایی حیف است، مثلاً یك پزشك جراح كه می تواند روزی ده نفر را در بیمارستان از مرگ نجات دهد، ایشان در صف تخم مرغ برود، این بسیار ظلم است. نه آقا تو عادل هستی تو باید در صف بروی، فلانی هم در صف برود. آقاجان فلانی از صبح تا شام از خطری دفاع نمی كند اما یك پزشك جراح، یك خلبان، یك مغز متفكر، یك استاد دانشگاه، یك آدمهایی هستند كارشان كیفی است. بعضی ها كارشان كیفی است. بین كیفی و كیفی فرق است. ما نمی گوییم: هركس كیف دستش است از صف بیرون برود، اما هركس كارش كیفی است از صف بیرون برود. گناه است كه پزشك جراح در صف برود، گناه است كه خلبان در صف برود. آخر درست است یك شب او برود و یك شب او برود ولی «لَیْلَه یُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» (قدر/3). قرآن هم می گوید: همه شبها تاریك است. اما خوب شب قدر با باقی شبها فرق می كند. البته باز نمی خواهم بگویم در مسئولین ما، ضامن دولت و رئیس مجلس و رئیس جمهور و امام و. . . اینها را زندگیشان را می دانیم. اما حالا فلان منطقه یك مسئول یك كاری كرد، من ضامن همه نیستم.
6- نقش چهل در بهداشت و تغذیه
در مسئله بهداشت داریم كه اگر كسی چهل روز گوشت نخورد بد اخلاق می شود و حتی داریم كه اگر چهل روز گوشت گیرتان نیامد، قرض هم كردید اشكال ندارد. ولی در چهل روز باید گوشت خورده شود، حالا از نظر بهداشتی چگونه است؟ وضع بدن ما كه چهل روز به چهل روز باید گوشت به آن برسد، آن یك حساب دیگر دارد. داریم كه اگر هم كسی دائماً چهل روز پشت سر هم گوشت بخورد، قساوت قلب پیدا می كند ولی اگر كسی چهل روز گوشت نخورد بد اخلاق می شود. درباره نظافت بدن و موی بدن داریم از چهل روز بیشتر طول نكشد یعنی هر چهل روز یكبار حتما نظافت كنید. اگر كسی ایمان به خدا دارد و به قیامت ایمان دارد از چهل روز بیشتر طول نكشد. درباره یك سری غذاها هم سفارش شده است كه چهل روز به چهل روز این غذا و این اثر باید به بدن برسد. حالا اگر ما الآن این را بگوییم ممكن است یك كسی واقعاً نداشته باشد، البته ما در ایران با همه مشكلاتی كه داریم وضعمان از خیلی جاها بهتر است. ما الآن میلیونها آدم داریم كه حالا اسمشان را نمی برم. میلیونها آدم داریم كه واقعاً چیزی گیرشان نمی آید. درباره ی مسئله انار هم بسیار سفارش شده است كه هر چهل روز یكبار حتما مصرف شود. ما به دكتر رفتیم گفت: صبح، صبحانه زرده تخم مرغ بخور، عصر فلان چیز را بخور، نهار كباب برگ بخور. گفتم: آقا آدرس خانه تان را هم بنویسید، چون اینها در خانه ما نیست. البته می توانم یك وعده كباب بخورم، اما شما برای دو ماه می گویی كباب بخور من نمی دانم كه همان یكی، دوبارش را هم می توانم كباب بخورم یا نه؟ اما لطفاً آدرس خانه تان را بدهید. گفت: حضرت عباسی خانه ما هم نیست. اجمالاً حالا چون مسئله ای است كه با كمبود مواد غذایی روبرو هستیم
برنامه درسهایی از قرآن سال 66 . ج1، ص: 7
اجازه بدهید كه این را بیشتر باز نكنیم، چون نیست. البته این را هم به شما بگویم ما خودمان این نیست را پذیرفتیم، همین برادران كه این را به پیشانیشان بستند، اینها كه به جبهه می روند این را قبول دارند. ما سه راه داریم اگر خواسته باشیم همه چیزی در مملكت باشد و كمبود نباشد این سه راه است 1- سازش با آمریكا 2- از كشورهای پولدار وام بگیریم 3- كم خوردن و محكم ایستادن. ما خودمان قبول كردیم كه حالا كه آمدیم با این كمبودها می سازیم وگرنه یك آره بگو آمریكا هرچه می خواهی در مملكت می ریزد، طوری كه دیگر صفی برای روغن نباتی نباشد، فقط یك بله گفتن به آمریكا برابر است با روغن نباتی و. . . یا سازش با آمریكا یا وام گرفتن. الآن دولت ما به هیچ كشوری وام ندارد، ما طلبكار هستیم ولی بدهكار نیستیم و با همه مشكلاتمان بدهكار نیستیم، بنابراین یا خانه كاهگلی و هیچ وامی به هیچ بانكی بدهكار نباشیم، یا خانه ای كه پشتش سنگ مرمر است اما به همه بانكها جز بانك خون بدهكار باشیم. این هم بانك خون به خاطر اینكه پول نمی دهد وگرنه از آن هم وام می گرفتیم. افرادی هستند از همه بانكها پول می گیرند. یا اتاق قشنگ با وام، یا كاهگل بی وام. و ما خودمان كاهگل را قبول كردیم كه بدهكار نباشیم.
7- نقش عدد چهل در مسائل تربیتی
خوب 40 را در مسائل تربیتی بگویم. در مسائل تربیتی باز عدد چهل چراغ می زند. این عدد چهل خیلی در حدیثها چراغ می زند، حالا این چهل چیست این را دیگر نمی دانم. حدیث داریم كه قرآن می گوید: «حَتَّی إِذا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعینَ سَنَه یً» (احقاف/15)سن چهل سال اوج رشد انسان است و انبیاء ما اكثراً در سن چهل سالگی به مقام نبوت رسیدند از جمله پیغمبر خودمان كه در سن چهل سالگی به رسالت مبعوث شدند. پیغمبر فرمود: اگر یك آدم مجرم را بخوابانند و شلاقش بزنند فایده اش از چهل روز بارندگی برای جامعه بیشتر است. بله نباید رحم كرد چون: ترحم بر پلنگ تیز دندان *** ستمكاری بود بر گوسفندان اگر در یك شهری یا شهركی یك دزدی را گرفتند، چهار تا انگشتش را قطع كردند دیگر مردم محله راحت می خوابند وگرنه اگر او را زندان بردند و برگشت باز همه مردم منطقه در ناراحتی و نا امنی به سر می برند. اگر ما خواسته باشیم به دزد رحم كنیم، ناامنی را در كل منطقه حاكم كردیم. اگر یك كسی خلاف كرد او را بخوابانند و شلاق بزنند. خوب شما در راه آهن رفتید، خیلی از زنها بدون شوهرشان می آیند و بلیط تهیه می كنند و تنهایی از تهران به اهواز یا. . . می رود. چرا یك زن تنهایی بلیط می گیرد و به مشهد می رود و بر می گردد؟ به خاطر اینكه مملكت امن است. اگر نا امن باشد خوب دلهره در همه جا ساكن می شود. بنابراین اگر دو مجرم را شلاق بزنند، ارزش امنیتش خیلی بیشتر از بارانهای مبارك است. حدیث داریم كه آدم چهل ساله عصا دست بگیرد. رهبر كبیر انقلاب زمانی این را برای شاگردانش معنا كرده بود، یعنی هر كس چهل ساله شد عصا دست بگیرد. یعنی با احتیاط راه برو. آدم چهل ساله عصا دست بگیرد، یعنی عصای احتیاط دست بگیرد. یعنی تو دیگر بچه نیستی، تو دیگر هر چیزی را نگو. حالا تو چهل سالت شده است.
برنامه درسهایی از قرآن سال 66 . ج1، ص: 8
حدیث داریم كسانی كه چهل سالشان می شود تغییری پیدا نمی كنند، شیطان پیشانیش را می بوسد، می گوید: پدر و مادرم فدای تو، تو دیگر آدم حسابی بشو نیستی. چون وقتی تا چهل سال یك انسانی یك خطی را رفت، برگشتش محال نیست، اما تربیت این طرف مشكل است او چهل سالش است. البته محال نیست اما سخت است. روایتی داریم خداوند تا چهل سال به مأمورین و فرشتگان می گوید: بامدارا رفتار كنید. اما همین كه چهل سالش شد، گناهی می شود می گوید: «إِنَّ الْعَبْدَ لَفِی فُسْحَه یٍ مِنْ أَمْرِهِ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ أَرْبَعِینَ سَنَه یً فَإِذَا بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَه یً أَوْحَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَی مَلَكَیْهِ قَدْ عَمَّرْتُ عَبْدِی هَذَا عُمُراً فَغَلِّظَا وَ شَدِّدَا وَ تَحَفَّظَا وَ اكْتُبَا عَلَیْهِ قَلِیلَ عَمَلِهِ وَ كَثِیرَهُ وَ صَغِیرَهُ وَ كَبِیرَهُ» (كافی، ج 8، ص 108) ای دو فرشته ای كه اعمال ایشان را می نویسید. «فَغَلِّظَا» یعنی غلیظ برخورد كنید. برخورد را تند كنید، این دیگر چهل سالش شد باز هم گناه می كند «وَ شَدِّدَا» . شدت عمل نشان دهید «وَ تَحَفَّظَا» مو را از ماست بكشید. چهل سالش شده ولی باز هم گناه می كند. «وَ اكْتُبَا عَلَیْهِ قَلِیلَ عَمَلِهِ وَ كَثِیرَهُ» . قلیل كارش و كثیر كارش را كم و زیادش را بنویس. «وَ صَغِیرَهُ وَ كَبِیرَهُ» یعنی وقتی انسان چهل سالش شد غسل بلد نیست. چهل سالش شده نماز بلد نیست. چهل سالش شده تكان نمی خورد، افسوس به حالش.
8- اهتمام به كسب علم و دانش
حالا اول مهراست این را بگویم: چهل سالش شده چهل تا یك روز سر كلاسهای نهضت سواد آموزی نیامد تا دو كلمه یاد بگیرد. چهل سالش شده هنوز بلد نیست بنویسد، آدم یك روز نوشتن را یاد می گیرد. چهل سالش است هنوز با مدرسه موشها نشسته است. نشسته پینوكیو تماشا می كند. خوب بابا تو كه پای تلویزیون نشستی، می بینی بچه ات می گوید: آفرین، صد آفرین، هزار و سیصد آفرین تو هم همچنین می كنی تو چهل سالت است. آخر آدم چهل ساله كه نباید برنامه كودك ببیند، گاهی آدم می نشیند ببیند با بچه اش چگونه حرف بزند، آن طوری نیست. اما اینجا باید دقت كنیم كه اگر چهل سالمان شد یك خرده كوتاه بیاییم و به قول امام عصای احتیاط دست بگیریم. خدا فرشته ها را مأمور می كند كه دیگر اغماض نكنند. حدیث داریم كه پیغمبر فرمود: اگر كسی برود یك باب علمی را یاد بگیرد برای اینكه باطلی را به حق جلوه دهد یا گمراهی را به هدایت راهنمایی كند، این آقایی كه تحصیل می كند جلوی باطل را بگیرد و حق را ترویج كند، كار این طلبه است كه سراغ تحصیل علم برای ارشاد مردم برود. اگر كسی هجرت كند و برای تحصیل از خانه اش بیرون برود آن هم تحصیلی كه بار داشته باشد، آخر بعضی تحصیل ها بار ندارد، خیلی چیزها كه ما می خوانیم مسافرت هم می كنیم، ممكن است خارج هم برویم در دانشگاه هم برویم، چیزی هم حفظ كنیم، نمره هم بگیریم، كمك هم بگیریم اما بار ندارد. علم باید بار داشته باشد. بار یعنی چه؟ مثلا سؤال ایدئولوژی می كنند. مسابقه است خوب بفرمایید. آیا خرمشهر در عملیات بیت المقدس یا فتح المبین یا دهه فجر یا مسلم بن عقیل آزاد شد؟ حالا این را بدانم چه می شود ندانم چه می شود؟ مثل اینكه بگوییم: آقا استاد شما 60 كیلو است یا 70 كیلو یا 80 كیلو، چند كیلو است؟ این چه باری دارد.
برنامه درسهایی از قرآن سال 66 . ج1، ص: 9
باید بگوییم: خرمشهر چه طور سقوط كرد وچه طور آزاد شد؟ چه طورش را نمی دانم، حالا اسم عملیات هرچه می خواهد باشد. فرش حسینه جماران قالی یا موكت یا زیلو است؟ این چه باری دارد. امام چه فرمود؟ بسیاری از چیزهایی كه بچه های ما می خوانند هیچ بار علمی ندارد. یعنی بدانیم یا ندانیم اثری ندارد. در جغرافی می خوانیم كه زیمباوه بادام زمینی دارد. خوب حالا به من چه؟ می خوانند و نمره هم می آورند. ولی هیچ بار علمی ندارد. به دبیرستان دخترانه گفته بودند كه درباره زندگی ملاصدرا مقاله بنویس. آخر ملاصدرا یك فیلسوف بزرگوار به دختران دبیرستانی چه كار دارد؟ به او بگو درباره زندگی حضرت زینب بنویس، درباره ی زندگی حضرت فاطمه بنویس. نقش زن در انقلاب را بنویس. آدم یك چیزی كه یاد می گیرد باید یك نتیجه ای هم داشته باشد. حدیث داریم: «مَنْ خَرَجَ یَطْلُبُ بَاباً مِنْ عِلْمٍ لِیَرُدَّ بِهِ بَاطِلًا إِلَی حَقٍّ أَوْ ضَلَالَه یً إِلَی هُدًی كَانَ عَمَلُهُ ذَلِكَ كَعِبَادَه یِ مُتَعَبِّدٍ أَرْبَعِینَ عَاماً» (أمالی طوسی، ص 618)كسی كه سراغ علم برود اما چه علمی و علمی كه جلوی باطل را بگیرد و ظلالت وگمراهی را از انسان دور كند. اگر سراغ علم باردار رفتیم آن وقت یك كار مهمی كرده ایم. ارزش یك روز چنین علمی از یك دانشجو یا طلبه از چهل سال عبادت بیشتر است.
9- نقش عدد چهل در خانواده و مسائل خانوادگی
اما عدد 40 در تربیت: برای اینكه خداوند می خواهد فاطمه زهرا (س) را به پیغمبر دهد سفارش می كند. پیغمبر شما چهل روز از خدیجه دور باش. چرا برای اینكه می خواهم یك غذای جدیدی به تو بدهم. یك غذایی است كه باید نطفه زهرا از آن درست شود. چون مسئله تربیتی است باید مخلوط با غذاهای عادی نباشد، چه گفتم: چهل. آدم اگر40 ساله شد، فرشته ها به او سخت می گیرند. برادران و خواهرانی كه حرف مرا می شنوند كسانی كه چهل سالتان است مواظب باشید دیگر مثل دیگران نباشید. حرفتان، فكرتان، نمازتان، قبلاً آنطور نماز می خواندی دیگر چهل سالت است درست نماز بخوان. دیگر نماز خواندن كاری ندارد، نماز 15 كلمه است در هر خانه ای باسواد هست این كلمه را درست كن. می گویند: «نستغین» می گوییم: بگو «نَسْتَعینُ» می گوید: نستغین. می گوید: «الحمدرله» می گوییم: بگو «الحمدلله» . چهل سالش است باز هم اشتباه می گوید، این خیلی بد است، دیگر بیایید به مادران و خواهران كمك كنید. شبهای زمستان طولانی است. پنج، پنج و نیم غروب می شود. نه و نیم، ده و نیم می خوابیم. این چهار ساعت را شبی یك ساعت همه ایران مدرسه بشود. تو چه چیزی یاد گرفتی؟ نمازت را بخوان ببینم. قل هو الله ات را بخوان ببینم. می توانی قرآن بخوانی؟ سواد داری؟ امشب این كلمه را یاد بدهیم. خاطره كه بلدیم یاد دهیم و استفاده كنیم. درباره آخرت هم داریم كه فقرا، چون فقرا خوب درونشان است، آدمهایی كه وضع مالیشان خوب است در آنها هم خوب هست. منتها آدم پولدارخوب كم است ولی باز هم پیدا می شود. اگر در روز قیامت آدمی بود كه وضع مالیش خوب بود و آدم خوبی بود. باز فقیر چهل سال روزتر از پولدار به بهشت می رود با اینكه هر دو آدم خوبی هستند یعنی خوبها هم به خاطر بارمالی خوبی كه دارند، مسئولیت جیبش را دارد، معطلیشان بیشتر است.
برنامه درسهایی از قرآن سال 66 . ج1، ص: 10
حدیث داریم كسی كه چهل حدیث حفظ كند روز قیامت جزو گروه فقها محشور می شود. درباره مسائل خانوادگی داریم كه تا چهل روز معذرت می خواهم. همینكه آیه نازل شد «وَ أَنْذِرْ عَشیرَتَكَ الْأَقْرَبینَ» (شعراء/214). به پیغمبر گفت: اول از همه خویش و قومهایت را دعوت كن، تبلیغ كن. و پیغمبر چهل نفر از فامیلش را دعوت كرد.
10- نمونه هایی از موارد استفاده از عدد چهل
حضرت امیر فرمود: اگر چهل یار می داشتم حقم را می گرفتم. امام زمان (عج) وقتی ظهور می كند در قیام یك مرد چهل ساله است. امام سجاد چهل بار به مكه رفت، اما حتی یك شلاق هم به حیوانش نزد. وقتی مادر امیرالمؤمنین فاطمه بنت اسد از دنیا رفت، احترام گرفت و پیغمبر نماز میت را كه 40 الله اكبردارد به این جنازه به خاطر مقام فاطمه بنت اسد و اینكه مادر علی بن ابیطالب است خواند، چهل الله اكبر گفت و كسی كه قسم دروغ بخورد چهل روز نشده سیلی آن را می خورد. ابن اساكن كتابی نوشته است كه در آن چهل حدیث از چهل عالم در چهل شهر نقل شده است. شخصی از علماء كمر همت را بسته تا 40شهر پهلوی چهل عالم رفته است و از هر عالمی یك حدیث پرسیده است. كتابهای زیادی درباره اربعین نوشته شده است از هر طرف تا چهل خانه همسایه هست. كسی كه غیبت یك مسلمانی را بكند چه زن مسلمان چه مرد مسلمان. «مَنِ اغْتَابَ مُسْلِماً أَوْ مُسْلِمَه یً لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ تَعَالَی صَلَاتَهُ وَ لَا صِیَامَهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً وَ لَیْلَه یً إِلَّا أَنْ یَغْفِرَ لَهُ صَاحِبُهُ» (جامع الأخبار، ص 146)اگر كسی غیبت یك زن و شوهر مسلمان را بكند. نماز او تا چهل روز قبول نیست و ما كتابهای زیادی داریم. كتابی به نام اربعین نوشته شده است و حتی رهبر عزیز انقلاب هم كتابی به نام اربعین دارد و از جمله زیارت امام حسین در اربعین خیلی مهم است. كه خود زیارت بار مهمی دارد و اربعین در انقلاب ما خیلی اثر داشت. یعنی اولین انقلاب ما 19 دی كه به قم ریختند كشتند و اربعینش در تبریز منفجر شد. یعنی اگر خود این اربعین ها یادتان باشد در انقلاب نقش مهمی داشت. و اربعین اول زائر امام حسین آمد و گفت: السلام علیك یا اباعبدلله. روز اربعین روزی است كه یار قدیمی امام حسین آمد، نابینا بود عطیه او را سر قبر امام حسین آورد، قبلاً با آب فرات غسل زیارت كرد و آمد سه مرتبه سلام كرد و گفت: حسین جان من یار باوفای تو هستم در عاشورا نبودم و حالا به زیارت تو آمدم. زیارت اربعین از علامت مومن است، خداوند انشاءالله این كسانی كه خون شهدای ما را در طول تاریخ ریختند عذابشان را زیاد كند، نماز جمعه یادتان نرود، جبهه را فراموش نكنید. خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگه دار. «والسلام علیكم و رحمه ی الله و بركاته» درسهائی از قران استاد قرائتی
آمار مطالب
آمار بازدید